Op World Storytelling Day vieren we de kunst van het verhalen vertellen. Naar aanleiding van zijn volgende editie, die als vertrekpunt de trein en zijn impact op de maatschappij neemt, selecteerde EUROPALIA 8 kortverhalen waarin de trein niet alleen op de achtergrond verschijnt, maar vaak ook een bijzondere rol speelt.
EUROPALIA TRAINS & TRACKS, van 14 oktober 2021 tot en met 15 mei 2022. Het festival is volop in ontwikkeling; schrijf je ondertussen in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven. Veel leesplezier!
Pierre Boileau en Thomas Narcejac - Le train bleu s'arrête treize fois (1966)
Achter deze collectie kortverhalen schuilen twee auteurs: Pierre Boileau (1906-1989) en Thomas Narcejac (1908-1998), beiden liefhebbers van detectiveliteratuur. Het merendeel van hun romans werd verfilmd door grote regisseurs, waaronder Hitchcock. Le train bleu s'arrête 13 fois bestaat uit 13 kortverhalen, met telkens een mysterie rond één van de 13 haltes van de Train Bleu tussen Parijs en Menton. De Calais-Mediterranée Express, een Franse luxe nachttrein van Compagnie Internationale des Wagons-Lits die reed van 1886 tot 2003, werd le train bleu genoemd vanwege zijn donkerblauwe slaaprijtuigen. De bundel werd ook omgevormd tot een Franse televisieserie in dertien afleveringen, uitgezonden op de zender ORTF tijdens de jaren 60.
Charles Dickens - 'The Signal-Man', uit Mugby Junction (1866)
In dit spookverhaal wordt een seinhuiswachter - de man die verantwoordelijk is voor de wissels van een spoorweg - achtervolgd door een verschijning. Telkens vooraleer er een vreselijk treinongeluk plaatsvindt, toont de gedaante zich aan de ingang van de tunnel, nabij de werkpost van de seinhuiswachter. Nadat het spook een eerste keer opdoemt, botsen twee treinen, een verhaallijn die wellicht gebaseerd is op een waargebeurde tragedie: de Clayton Tunnel Crash van 1861. Maar wat volgt is nog huiveringwekkender.
Stefan Grabinski - 'The Wandering Train', uit The Motion Demon (1919)
Grabinski wordt wel eens de "Poolse Edgar Allan Poe" of de "Poolse H.P. Lovecraft" genoemd. Aan het begin van de 20e eeuw schreef hij over thema's die geen enkele andere horror/fantasy auteur destijds verkende en ontwikkelde hij zo een eigen, herkenbare stijl. The Motion Demon is een verzameling kortverhalen waarin de trein lugubere gedaantes aanneemt. Een machinist gegijzeld door zijn machine, een reiziger die wacht op een trein die nooit komt en, in 'The Wandering Train', een zwervende spooktrein zonder eindbestemming: het zijn enkele van de macabere personages die aan bod komen in deze bundel.
Nathaniel Hawthorne - 'The Celestial Railroad', uit Mosses from an Old Manse (1846)
'The Celestial Railroad' parodieert de 17e-eeuwse allegorie The Pilgrim's Progress van John Bunyan, waarin hij de spirituele reis van een christelijke pelgrim beschrijft. In Hawthorne's verhaal reist de pelgrim niet te voet maar per trein. De verteller becommentarieert de verschillen tussen de traditionele pelgrimstocht en de treinreis: de passagiers plaatsen hun bagage in het rek in plaats van op hun rug en ze drijven de spot
met de pelgrims die ze vanuit het raam langs de weg zien lopen. De trein passeert ook verschillende plaatsen uit The Pilgrim's Progress. Ondanks deze gelijkenissen beginnen de reizigers zich na enige tijd af te vragen of de trein hen ook daadwerkelijk naar hun beloofde bestemming, de hemel, zal brengen. Wanneer de machinist de vorm van een mechanische demon aanneemt, vreest de verteller dat de prijs van een treinkaartje zijn ziel is.
Alice Munro - 'Train', uit Family Furnishings (2014)
We ontmoeten Jackson voor het eerst wanneer hij na Wereldoorlog II op weg naar huis uit een trein springt die door het platteland van Ontario, Canada rijdt. Een toevallige ontmoeting met Belle, die in een boerderij langs de spoorweg woont, leidt tot een gedeeld leven tussen de twee personages. Het verhaal begint en eindigt met een trein, en daarnaast hebben treinen een grote invloed op beide personages. Dit kortverhaal werd voor het eerst gepubliceerd in Harper's Magazine in 2012. Doorheen haar carrière schreef Munro, die de bijnaam de "Canadese Chekhov" kreeg, verschillende verhalen waarin personages een haast metaforische treinreis maken richting een ander leven.
Victor Pelevin - 'The Yellow Arrow' (1993)
Na een vreemde ontmoeting met een medereiziger begint Andrei, een passagier aan boord van een sneltrein genaamd The Yellow Arrow, zich vragen te stellen over de uiteindelijke bestemming van de trein. Terwijl de andere reizigers zich van geen kwaad bewust lijken te zijn, gaat Andrei met ieder hoofdstuk wanhopiger op zoek naar een uitweg. De trein symboliseert het leven, het draaien van de wielen het verstrijken van de tijd. De Russische
Pelevin wisselt sciencefiction af met lyrische meditaties over verleden en toekomst, wat resulteert in een absurd, soms subliem maar vooral ijzingwekkend verhaal.
Sylvia Plath - 'Mary Ventura and the Ninth Kingdom' (2019)
Sylvia Plath schreef dit kortverhaal als schoolopdracht op twintigjarige leeftijd. Nadat het decennialang gearchiveerd bleef, werd het werk uiteindelijk pas recent gepubliceerd. De tekst toont hoe Plath als beginnend schrijfster experimenteerde met vorm en zocht naar een eigen literaire stem. Mary Ventura wordt door haar ouders op een trein gezet richting
het zogeheten negende koninkrijk. Onderweg leert ze een vrouw kennen die haar aanspoort het lot in eigen handen te nemen. Mary trekt aan de noodrem en slaagt erin de trein te ontvluchten, waarna ze op een geheel nieuwe plek terecht komt. Rond dit kortverhaal zal ook een project worden uitgewerkt binnen het performing arts-luik van EUROPALIA TRAINS & TRACKS.
Annelies Verbeke - 'Lijst', uit Treinen en Kamers (2021)
Voor Treinen en Kamers schreef Annelies Verbeke 15 kortverhalen waarbij ze zich liet inspireren door klassiekers uit de wereldliteratuur. Eén van deze werken is Het hoofdkussenboek van Sei Shonagon, geschreven rond het jaar 1000. Shonagon was een hofdame aan het keizerlijk hof in Japan. In haar boek beschrijft ze de hovelingen die haar
omringen, haar teleurstellingen en het verstrijken van de seizoenen. Shonagon houdt vooral van lijstjes. Zo maakt ze, bijvoorbeeld, een opsomming van de dingen die haar hart sneller doen kloppen: een plek voorbijlopen waar kinderen spelen, mussen met kuikens, in een beslagen spiegel kijken, ... Annelies Verbeke neemt deze formule als vertrekpunt voor een monoloog van een treinbegeleider die haar reizigers een lijst met ‘opbeurende dingen’ voorleest.
